Mavzu: Al-Xorazmiy.  

Maqsad: A)Ta’limiy Al-Xorazmiy hayoti va ilmiy me’rosi haqida tushuncha berish.

B)Tarbiyaviy: O`quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash

S)Rivojlantiruvchi; Bilim,ko`nikma,malaka elementlarini shakllantirish.

Dars  turi:    Yangi tushuncha va bilimlarni shakllantiruvchi.

Dars  metodi:     Insert,aqliy hujum.

Dars  jihozi:   Darslik,  mavzuga oid xarita,  doska, bo’r, daftar, tarqatma materiallar.

Tashkiliy  qism:   Salomlashish.  Davomat

O`tilgan mavzuni so`rash :Savol-javob asosida.

Yangi  mavzu:     Kichik  ma’ruza.

Yangi mavzu bayoni: Al-Xorazmiy. Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy (783-850-yillarda yashab ijod  qilgan) qadimgi Xorazm diyorida tug’ilib, voyaga yetadi. Dastlabki savod va turli sohadagi bilimlarini u o’z ona yurti Xorazm va Movarounnahr  shaharlarida ko’pgina ustozlardan oladi. So’ngra u xalifa Ma’mun zamonida (813-833) «Bayt ul-hikmat»da mudir   sifatida   faoliyat   ko’rsatadi. Zamonasining  mashhur  matematigi, astronomi va geografi sifatida fanga ulkan hissa qo’shdi. Xorazmiy 20 dan ortiq asarlar yozdi. Ulardan faqat 10 tasigina bizgacha yetib kelgan. Matematikaga doir asarlari  Xorazmiy «Al-jabr val-muqobala» kitobi bilan matematika tarixida birinchi bo’lib algebra faniga asos soldi. «Al-jabr val-muqobala^”  «Hind hisobi haqida»; geografiyaga oid kitoblari «Kitob surat ul-arz» («Yer surati»); astronomiyaga oid asarlari “zij” va  «Usturlob bilan ishlash haqida kitob»; tarixga oid asarlari «Kitob at-tarix»,  «Yahudiylarning  taqvimi  va bayramlarini aniqlash haqida risola» nomlari bilan atalgan. Hatto «algebra» atamasi ushbu kitobning «al-jabr» deb yuritilgan qisqacha nomining aynan ifodasidir. Xorazmiy nomi esa matematika fanida «algoritm» atamasi shaklida o’z ifodasini topdi. Uning «Al-jabr» asari asrlar davomida avlodlar qo’lida yer o’lchash, ariq chiqarish, bino qurish, merosni taqsimlash va boshqa turli hisob va o’lchov ishlarida dasturulamal bo’lib xizmat qildi. Xorazmiyning bu risolasi XII asrdayoq Ispaniyada lotin tiliga tarjima qilinadi va qayta ishlanadi. Xorazmiyning arifmetik risolasi hind raqamlariga asoslangan o’nlik hisoblash tizimining Yevropada, qolaversa, butun dunyoda tarqalishida buyuk ahamiyat kasb etdi. Shunday qilib, vatandoshimiz Xorazmiy al-jabrni mustaqil fan darajasiga ko’tarib, algebra faniga asos soldi va tarixda o’zidan o’chmas iz qoldirdi.

Mustahkamlash:    Savol-javob.

1)Qaysi asari asrlar davomida avlodlar qo’lida yer o’lchash, ariq chiqarish, bino qurish, merosni taqsimlash va boshqa turli hisob va o’lchov ishlarida dasturulamal bo’lib xizmat qildi?

2)  «Kitob at-tarix»,  asari kim tomonidan yozilgan?

3) Usturlob nima?

Baholash: Darsda qatnashgan o’quvchilarni baholarini e’lon qilish.

Uyga  vazifa:   Mavzuni  o’qish,  savollarga  javob  berish.

  Yakunlash.

 Ko’rildi; ———————–  Sana.———————-